Trong tai biến mạch máu não sự hình thành các cục máu đông như thế nào?

Sự hình thành cục máu đông

Sự hình thành huyết khối trong đột quỵ do thiếu máu cục bộ

Trong điều kiện bình thường, nội mô mạch máu có các chất chống đông ngăn cản sự kết dính của tiểu cầu và sự hoạt hóa các yếu tố đông máu. Khi lòng mạch có tổn thương sẽ kích hoạt hoạt hóa tiểu cầu và các yếu tố đông máu.

Tiểu cầu hoạt hóa và kết dính sẽ giải phóng ra rất nhiều cytokine và tạo bề mặt phức hợp tương tác với các yếu tố đông máu được hoạt hóa. Trong sự hình thành cục máu đông, thrombin đóng vai trò trung tâm, là cầu nối giữa quá trình hoạt hóa tiểu cầu và quá trình đông máu.

Khi mạng lưới fibrin- tiểu cầu được hình thành sẽ giữ các tế bào hồng cầu và bạch cầu từ đó tạo nên các cục máu đông. Quá trình đông máu và ly giải huyết khối quyết định vào sự tiến triển của cục máu đông. Cục máu đông được hình thành nhiều hơn và có khả năng gây tắc mạch máu cao hơn nếu quá trình đông máu diễn ra mạnh hơn.

Quá trình đông máu

Cục máu đông dẫn đến tai biến

Có trên 30 yếu tố tham gia vào quá trình đông máu, trải qua các giai đoạn sau:

• Giai đoạn thành mạch: Ngay khi mạch máu bị tổn thương thành mạch co lại theo cơ chế phản xạ. Tiểu cầu tụ lại chỗ đó hình thành một nút gọi là cục máu trắng, các tiểu cầu bám dính với nhau và tiết ra một số yếu tố khởi động cho quá trình đông máu, hay còn gọi là giai đoạn tự cầm máu. Giai đoạn này có tham gia của yếu tố tiểu cầu V là yếu tố gây kết dính tiểu cầu, yếu tố VI có tác dụng co mạch, yếu tố IX làm giảm tính thấm mao mạch.
• Giai đoạn huyết tương: Là giai đoạn phức tạp tiến hành trong các mạch máu với sự tham gia của rất nhiều yếu tố. Giai đoạn này trải qua quá trình hình thành thromboplastin, hình thành thrombin tác động lên fibrinogen và cuối cùng là tạo nên các sợi tơ huyết (fibrin ) .
• Giai đoạn huyết khối đông lại: Bao gồm giai đoạn co cục máu và tiêu cục máu. Sau khi cục máu tồn tại khoảng 3-24 giờ trong điều kiện không có nhiễm khuẩn, nhiệt độ hằng định cục máu sẽ bé dần đi và tan hết do sự phân huỷ của men plasmin được điều hòa bởi một số chất kích thích và ức chế.

Cơ chế đông máu rất phức tạp gồm gồm hai con đường : đường kích hoạt qua tiếp xúc (còn gọi là đường nội sinh) và đường yếu tố mô (đường ngoại sinh). Cả hai con đường đều dẫn đến kích hoạt con đường chung của các yếu tố đông máu như X, thrombin và fibrin.

Vai trò chính của con đường yếu tố mô là hình thành nên nhiều thrombin.

Con đường hoạt hóa tiếp xúc bắt đầu với sự hình thành phức hợp ban đầu trên nền collagen của thành mạch bị tổn thương bởi kininogen cao phân tử, prekallikrein, và yếu tố XII (yếu tố Hageman). Prekallikrein được chuyển thành kallikrein và yếu tố von- Willerbrand

Con đường chung: yếu tố Thrombin có nhiều chức năng khác nhau. Vai trò hàng đầu của nó là chuyển fibrinogen thành fibrin - chất liệu chính của cục máu đông.

Phòng ngừa tai biến mạch máu não

Chế độ ăn uống lành mạnh

• Thăm khám sức khỏe định kỳ theo chỉ định của bác sĩ.
• Khi có các dấu hiệu nghi ngờ đột quỵ, tránh để các biến chứng xảy ra thì bạn cần nhập viện kịp thời nhất.
• Điều trị các yếu tố làm tăng nguy cơ xảy ra tai biến mạch máu não: tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim mạch, rối loạn lipid máu
• Thực hiện chế độ ăn uống giảm chất béo, giảm mặn (THA), giảm tinh bột, đường (ĐTĐ). Thay vào đó, người bệnh nên ăn nhiều rau xanh, dành thời gian cho tập thể dục 30 phút, tránh béo phì và không sử dụng các chất kích thích như rượu, bia và thốc lá.

Cấp cứu cho bệnh nhân tai biến mạch máu não là một điều vô cùng quan trọng. Sinh mạng của bệnh nhân phụ thuộc vào việc có được cứu chữa đúng thời điểm.